D-8 küresel etkinliğini artırıyor

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdullah Aydın, “Temel değerleri belirli çizgileri çizilmiş ve somutlaştırılmış bir yapı olarak D-8 her konuda yeni bir dünya alternatifi sunar ve bunu hak temelli yapar.” dedi.

Eski Başbakan merhum Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın önderliğinde “üye ulusların refahını ve huzurunu artırmak” hedefiyle 1997’de kurulan Gelişen 8 Ülke (D-8) Ekonomik İşbirliği Örgütü, yaklaşık 1,2 milyar nüfusu ve küresel ticarette yüzde 14’lük payıyla 26 yıldır varlığını güçlü şekilde sürdürüyor. Türkiye, Nijerya, Mısır, Pakistan, Endonezya, İran, Malezya ve Bangladeş’in oluşturduğu D-8, 1997’de kuruldu. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdullah Aydın, D-8 Teşkilatı hakkında açıklamalarda bulundu. Aydın, D-8 hedeflerinin, gelişmekte olan ve özelde de birlikte hareket etme iradesini göstermiş 8 ülkenin dünya ekonomisindeki konumlarını iyileştirmek, ticari ilişkileri çeşitlendirmek ve yeni fırsatlar yaratmak, uluslararası düzeyde karar alma süreçlerine katılımı artırmak ve daha iyi bir yaşam standardı sağlamak olduğunu söyledi. D-8’e üye ülkelerin Kovid-19, Rusya-Ukrayna savaşı ve gıda krizlerinde önemli roller üstlendiğini belirten Aydın “D-8’in kurucu ülkesi olan Türkiye’nin Kovid-19 ve gıda krizlerindeki yapıcı tavrı bu noktada mihenk taşı niteliğindedir. Zira Kovid-19 sürecinde sergilenen paylaşıcı tavır, ülkelerin temel sağlık ürünlerine ulaşmada yaşadıkları sorunlar, Batının egoist tavrına karşı daha küçük ekonomi olmasına rağmen sahada en dikkati çekici aktörün Türkiye olduğunu göstermiştir. Aynı şekilde Rusya-Ukrayna krizinin sadece gıda boyutunda değil, her konusu ile ilgili Türkiye’nin sergilediği barış merkezli tavır dünyaca kabul görmüştür. Bu örnekler bile Türkiye’nin ve dostlarının oluşturmuş olduğu bu organizasyonun potansiyelinin görülmesi açısından önemlidir.” dedi. Aydın, D-8’in kurulma aşamasından itibaren ilk hedeflerinden birinin üye ülkeler coğrafyasını genişlemek olduğunu belirterek Brezilya, Arjantin ve Rusya olmak üzere dünyada güç dengelerinde yeri olan ancak Batı tarafından kenarda tutulmaya çalışılan devletlerin üyeliğinin bir sonraki adımın en önemli parçası gözüktüğünü vurguladı. “Temel değerleri belirli çizgileri çizilmiş ve somutlaştırılmış bir yapı olarak D-8, her konuda yeni bir dünya alternatifi sunar ve bunu hak temelli yapar.” diyen Aydın, “yeni bir dünya” idealinin D-8 ülkelerinin daha güçlü olabilmelerine bağlı olduğunu söyledi. D-8 ülkeleri, yaklaşık 1,2 milyar nüfusla 4 trilyon dolara yaklaşan ekonomik büyüklüğe sahip bulunuyor. İstanbul’da 15 Haziran 1997’de yapılan üye devlet ve hükümet başkanları zirvesinde “İstanbul Deklarasyonu”yla kurulan D-8, kalkınmada işbirliğini sağlamaya, üye ülkeler arasındaki ticareti ve işbirliğini artırmaya yönelik uluslararası örgüt olarak varlığını sürdürüyor.

D-8’İN KURULUŞUNDAKİ ANA DÜŞÜNCE

Erbakan, Ekim 1996’da İstanbul’da düzenlenen “Kalkınmada İş birliği Konferansı”nda, gelişmekte olan Müslüman ülkeler arasında işbirliği yapma fikrini vurguladı. Konferansa Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Malezya, Nijerya ve Pakistan’dan temsilciler katıldı, Güney Doğu Asya’dan Afrika’ya uzanan ülkeler arasında iş birliği fikri pratiğe döküldü. D-8’in kurulmasındaki ilk adım olan bu konferans, örgütün resmi olarak oluşturulduğu bir dizi hazırlık toplantısı sonrasında gerçekleştirildi. D-8’in ana hedefleri, 1997’de yapılan Birinci Zirve Deklarasyonu’nda “barış, diyalog, işbirliği, adalet, eşitlik ve demokrasi” şeklinde sıralandı.

TÜRKİYE, DÖNEM BAŞKANLIĞINI BANGLADEŞ’E DEVRETTİ

İlk zirvesini 1997’de İstanbul’da düzenleyen örgüt, Mart 1999’da Dakka’da, Şubat 2001’de Kahire’de, Şubat 2004’te Tahran’da, Mayıs 2006’da Bali’de, Temmuz 2008’de Kuala Lumpur’da, Temmuz 2010’da Abuja’da, Kasım 2012’de İslamabad’da, Ekim 2017’de İstanbul’da ve Nisan 2021’de Bangladeş’in ev sahipliğinde Kovid-19 salgını nedeniyle çevrim içi olmak üzere 10 zirve düzenledi. D-8’in Ekim 2017’den bu yana dönem başkanlığını Türkiye üstlenirken 2020’de Bangladeş’in ev sahipliğinde toplanması planlanan 10’uncu zirve, Kovid-19 salgını nedeniyle ertelenmiş, Nisan 2021’de Bangladeş’in ev sahipliğinde çevrim içi düzenlenmişti. Türkiye, kuruluşundan bu yana 2 defa dönem başkanlığını üstlendi. Bangladeş’in ev sahipliğinde 8 Nisan’da çevrim içi düzenlenen D-8’in 10’uncu zirvesi sonrası dönem başkanlığı, Türkiye’den Bangladeş’e geçti. Mısır’ın bu yıl, 11’inci D-8 zirve toplantısına ev sahipliği yapması ve dönem başkanlığını Bangladeş’ten devralması bekleniyor.>>>A.A.