SAĞLIK HARCAMALARININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK SORUNU: GEÇİCİ Mİ KALICI MI? (5)

Yatay kesit bağımlılığın tespitine ilişkin Breusch-Pagan (1980) LM, Pesaran (2004) scaled LM, Baltagi, Feng and Kao (2012) bias-corrected scaled LM, Pesaran (2004) CDLM testleri uygulanmıştır. Bu çalışmada, paneli oluşturan serinin yatay kesit boyutu, paneldeki zaman boyutundan büyük olduğu için Baltagi, Feng and Kao (2012) bias-corrected scaled LM ve Pesaran (2004) CDLM testleri daha etkin sonuçlar verecektir. Ancak diğer testlerde uygulanarak bir değerlendirme yapılabilir. Uygulanan bu testlerin boş hipotezi yatay kesit bağımlılığının ya da hata terimlerinde korelasyon olmadığı yönündedir. Yapılan tüm test sonuçlarına göre boş hipotez reddedilmiştir ve paneli oluşturan seriler arasında yatay kesit bağımlılığının var olduğu görülmüştür. Karavias ve Tzavaliz (2014) testinde, hata terimlerindeki yatay kesit bağımlılığını dikkate almak için analiz edilecek panelin her bir kesiti için ortalamadan arındırılma işlemi yapılmaktadır. Nitekim bu durum panel birim kök sınamalarında yatay kesit bağımlılığının etkilerinin azaltılması için önerilen bir dönüşümdür. Bu çalışmada yapısal kırılma altında yatay kesit bağımlılığının dikkate alındığı birim kök prosedürüne göre tahmin yapılmıştır ve sonuçları aşağıda tablo halinde sunulmuştur.

Tablo 5. Karavias ve Tzavaliz (2014) Panel Birim Kök Test Sonuçları

Yukarıdaki tabloda serinin ortalamadan arındırılmış hali alınarak uygulanan Karavias ve Tzavaliz (2014) test sonuçları sunulmuştur. Serinin ortalamadan arındırılması ile yatay kesit bağımlılığı dikkate alınmış ve yine yapısal kırılma altında robust sonuçlar elde edilmiştir. Karavias ve Tzavaliz (2014), test sonuçlarına göre sabitli modelde ve hem sabit hem de trendli modelde boş hipotez reddedilmiştir. Bu testin boş hipotezi, paneli oluşturan tüm kesit serilerinin birim kök içerdiği yönünde iken alternatif hipotez bazı yatay kesit serilerinin ya da tüm serilerin durağan süreç gösterdiği biçimindedir. Elde edilen bu bulgular, bazı kesitlerin ya da tüm paneli oluşturan serilerin durağan bir süreç gösterdiği yönündedir.